Cystersi wypełniali należycie swoje programowe hasło „Ora et labora” (módl się i pracuj) przyczyniając się do podnoszenia kultury materialnej i duchowej tego regionu Śląska. Opactwo cysterskie, ulokowane z dala od miasta, pośród lasów i terenów rolniczych, nastawione było na wydajną gospodarkę agrarną i leśną. Zakonnicy zajmowali się także hodowlą ryb i pszczelarstwem. Posiadali własne smolarnie (m.in. w Stano wicach), kuźnice, fabryki kos i drutu, winnicę, bielarnię płótna, hutę szkła. Prowadzili działalność oświatową w przyklasztornym gimnazjum. Ich wychowankiem był m.in. „król cynku”, Karol Godula, uważany za prekursora przemysłu górniczego i hutniczego na Górnym Śląsku. Klasztor istniał do 1810 r., kiedy to uległ kasacji na mocy edyktu króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II. W XIX i XX wieku, do 1945 r. zabudowania opactwa były siedzibą niemieckich rodów magnackich.

Do czasów dzisiejszych dotrwały liczne pamiątki dawnej działalności klasztoru – rozległe zabudowania opactwa (niestety w ruinie od 1945 r.) i kościół pw. NMP z XIII wieku, rozrzucone w okolicznych lasach leśniczówki i dworki myśliwskie, stawy hodowlane, kanały wodne, zespoły zabytkowych alei i wytyczonych przez cystersów duktów leśnych.

Historycznym i turystycznym centrum parku krajobrazowego są Rudy. Można tu podziwiać wspomniany zespół klasztorno-pałacowy otoczony zabytkowym parkiem, uroczysko Buk, park Pod Dębem, szpitalik dr Rogera, system kanałów ze śluzą na rzece Rudzie, zespoły starych alei, liczne pomnikowe drzewa Wybitnie atrakcyjny turystycznie jest na terenie parku krajobrazowego także rezerwat Łężczok chroniący stawy założone przez cystersów w XIV wieku oraz Zalew Rybnicki z kilkoma ośrodkami sportów wodnych i stadniną koni w Stodołach.